Trending Now

Van Copyleft naar Copyright. Right?

CC-BY-SA by Martin Fish

Social media 101: je Facebook-post, je tweet,… zowat alles wat je op sociale media publiceert, werkt beter wanneer je er een sterke visual bijplaatst. Dat heeft onderzoek uitgewezen, dat zal je van alle social media-“goeroes” (en hun volgelingen) te horen krijgen, zal op workshops en events nog eens onderstreept worden, en,… eigenlijk had je het als homo mediaticus zelf ook wel in de gaten: als er geen prentjes bij staan, dan heb je veel minder zin om te klikken en te lezen, right?
Right! Maar, waar haal je dat plaatje dan? Want het zomaar eventjes van het net plukken, – dat weten we ondertussen allemaal, – dat is not done. Niet alleen omdat het niet netjes is, maar ook omdat er aan het (commerciële) gebruik van foto’s een kluwen van wetsbepalingen verbonden is, waaronder auteursrecht en portretrecht. In de vorige post, over Creative Commons, licenties, etc, brachten Pieter-Jan en ik al wat duidelijkheid in deze ingewikkelde materie. Vandaag gaan we gewoon voort met de bestaansreden van deze licenties: een crazy little thing called ‘copyright’ oftewel ‘auteursrecht’.

CRAZY LITTLE THING CALLED COPYRIGHT

Het auteursrecht of copyright is het exclusieve recht dat automatisch aan de maker – de ‘auteur’ dus – van een werk wordt toegewezen, of het nu gaat om een boek, een kunstwerk, een muziekstuk, een foto of grafisch ontwerp. Dit recht impliceert dat hij als maker het alleenrecht (“all rights reserved”) heeft over het gebruik van zijn werk en daaruit vloeit voort dat hij iedereen die zijn werk wil gebruiken, voorwaarden kan opleggen.
Wat nu als je toch een copyrighted werk wilt gebruiken? Wel, in principe kan het. Mààr… dan moet je eerst een akkoord hebben van de auteur, je aan de gemaakte afspraken houden én je door de bijhorende administratieve en juridische rompslomp worstelen. Maak dus even de afweging, of het je al die moeite wel waard is.
En wat met het ©-symbooltje, dan? Als je dat gebruikt om de auteur te vermelden, dan mag je alle foto’s gebruiken, toch? Niet dus. Dat symbooltje is geen vrijgeleide om zomaar je zin te doen met foto’s, afbeeldingen etc. die door een ander werden gemaakt.

TWEE SOCIAL MYTHES DOORPRIKT

Mythe I: Gewoonterecht overtroeft het auteursrecht

In 2008  doken ze nog maar sporadisch op, maar vandaag zijn ze niet meer weg te denken van social mediakanalen: internetmeme’s zijn all over the place of het nu op Facebook is, Reddit of een ander netwerk. Maar wat maakt die meme’s nu zo populair? Hun ‘shareability’ natuurlijk! En ‘shareability’ dat hebben commerciële brands oh zo graag. Helaas is het net voor hen niet zo vanzelfsprekend dat zij zo’n meme (bv. Nyancat)  zomaar op hun kanalen gaan gebruiken. Sommigen kunnen de verleiding echter niet weerstaan en wagen het er gewoon op. Om het gebruik van zo’n meme te verantwoorden en verdedigen, verschuilen ze zich achter het ‘gewoonterecht’. Wat zij echter uit het oog verliezen, is dat zelfs voor deze afbeeldingen, deze meme’s die miljoenen keren gedeeld en herbewerkt werden, het auteursrecht geldt en blijft gelden.
Let dus goed op, want voor je het weet, wordt de eigenaar van de ‘Good Guy Greg’-afbeelding een ‘Grumpy Cat’ als hij ziet dat jouw merk zijn afbeelding gebruikt. En dan vooral wanneer je merk daar een aardige duit mee verdient.

Mythe II: ‘t Staat op Facebook of Instagram dus ik mag het gebruiken

Iets wat we nog niet in België hebben gezien, is het hergebruiken van foto’s van Facebook- of Instagram-gebruikers. Geloof ons vrij: deze foto’s zijn doorgaans beschermd door elk soort recht dat je je maar kan voorstellen:
1) de gebruikers (en ook Facebook en Instagram, obv de voorwaarden hun Terms of Service) hebben het gebruiks- en het eigendomsrecht over de foto’s;
2) maar ook het portretrecht en recht op privacy gelden in dit geval, aangezien het vaak om zeer persoonlijke afbeeldingen gaat.

 

Ziezo, wat jullie al wisten, werd hierboven nog maar ’s bevestigd: het auteursrecht is erg restrictief en plaatst een grote hoeveelheid beeldmateriaal buiten het bereik van ons, arme Community Managers, die zo snakken naar toffe visuals voor onze content. Maar kop op! Nee, spring (nog) niet van die brug! Er zijn oplossingen. Zoals degene die we in onze vorige post aanreikten: thank god for Creative Commons, publiek domein, licenties, etc.

Wil je nog meer informatie over het auteursrecht (dat wij hier, toegegeven, een beetje versimpeld hebben), dan kunnen wij je deze lectuur van mediawijs.be warm aanbevelen! In de volgende posts geven we je meer informatie over het portretrecht, over stocksites en geven we je ook een samenvattende Do’s en Don’ts-lijst mee, waarin we alles nog ‘s op een rijtje zetten.

Discussion

  1. […] 1: Het kluwen van beeldlicenties ontward Post 2: Van copyleft naar copyright. Right?  Post 3: De andere kant van het beeldmateriaal verhaal: portretrecht Post 4: Beelden op social […]

Comments are closed.

arrow